Ideale luchtvochtigheid en hoe snel te bereiken?

Om een gezond leefklimaat in huis te creëren is de luchtvochtigheid van groot belang. Zowel een te hoog als een te laag vochtgehalte in een woning, kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. Ook kan te veel vocht in huis leiden tot materiële schade, waardoor de waarde van het huis kan dalen. Het creëren van een goede luchtvochtigheid, levert dan ook veel voordelen op. Maar wat kun je nou precies doen, om te zorgen voor een ideaal vochtpercentage in huis?

Met luchtvochtigheid wordt de verhouding tussen lucht en vocht bedoeld. Het percentage watermoleculen dat zich in een bepaalde hoeveelheid lucht bevindt geeft het vochtgehalte weer. Hoe groter het percentage, des te hoger de luchtvochtigheid in die ruimte. De ‘ideale luchtvochtigheid’ van een woning ligt tussen de 40 en 60%. Dit percentage is aan verandering onderhevig; ventilatie en weersomstandigheden hebben veel invloed op de luchtvochtigheid in huis.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen relatieve en absolute luchtvochtigheid.

Met de luchtvochtigheid in een woning wordt (bijna) altijd de relatieve luchtvochtigheid bedoeld. Dit is de verhouding tussen de waterdamp die in de lucht aanwezig is, ten opzichte van het totale percentage vocht dat zich maximaal in de lucht kan bevinden. Is de luchtvochtigheid 100%, dan betekent dit dus dat de lucht volledig verzadigd is met water. De waterdamp vormt dan druppels en het vocht kan bijvoorbeeld op de ramen slaan.  Bij het berekenen van het relatieve vochtgehalte van de lucht, worden ook de temperatuur én de luchtdruk meegenomen. Hoe warmer de lucht is, hoe meer waterdamp de ruimte kan bevatten.

Bij het berekenen van de absolute luchtvochtigheid, worden de temperatuur en luchtdruk niet meegerekend. Het wordt dan ook weergegeven als het aantal gram water per kubieke meter lucht (g/m³). Wanneer de temperatuur stijgt, blijft de maximale absolute luchtvochtigheid hetzelfde. Omdat een warmere temperatuur meer waterdamp kan bevatten, zal de relatieve luchtvochtigheid in dit geval dus dalen.

Voor het meten van de luchtvochtigheid in huis, wordt vaak een hygrometer gebruikt. Een hygrometer is een vochtmeter die het percentage relatieve luchtvochtigheid in een ruimte kan meten. Het is een eenvoudig instrument, dat voor een klein bedrag al te krijgen is. Afhankelijk van de meetresultaten, kun je proberen de luchtvochtigheid in huis te verhogen of verlagen naar een gezond niveau. Ook weerstations zijn vaak uitgerust met een hygrometer. Daarnaast meten deze apparaten ook de temperatuur en de kwaliteit van de lucht.

Wanneer de relatieve luchtvochtigheid in huis meer dan 60% bedraagt, is er sprake van een te hoog vochtgehalte. Te veel vocht in huis kan ontstaan door gebrek aan ventilatie of door een vochtprobleem, zoals een lekkage of opstijgend vocht. Is het vochtgehalte in huis langdurig te hoog, dan kan dit voor problemen zorgen. Een koudere lucht bevat minder waterdamp dan een warmere lucht. Wanneer de lucht afkoelt, kan de waterdamp zich bijvoorbeeld naar wanden, vloeren en meubels verplaatsen. Dit kan vochtplekken of schimmelvorming tot gevolg hebben. Omdat schimmelsporen schadelijk kunnen zijn, kan een te hoge luchtvochtigheid zomaar de gezondheid aantasten. Allergieën, luchtweginfecties en hoofdpijn kunnen dan ook zomaar gevolgen zijn van een te hoge luchtvochtigheid in huis.

Vooral tijdens de winter kan de lucht in huis snel te droog worden. De verwarming staat vaak hoog en de relatieve luchtvochtigheid kan dan ook flink dalen. Een te laag vochtgehalte kan directe invloed hebben op de gezondheid. Je ademt namelijk continu deze droge lucht in, waardoor de longen minder zuurstof hebben om op te nemen. Wanneer je vaak moet hoesten en je regelmatig last hebt van hoofdpijn, kan dit veroorzaakt worden doordat er ‘te weinig vocht’ in huis aanwezig is. Ook geïrriteerde ogen en een droge huid zijn symptomen van een lage luchtvochtigheid.

Een optimale luchtvochtigheid - tussen de 40 en 60% - is noodzakelijk voor een ideaal leefklimaat. Een belangrijk aspect van het creëren van een gezonde leefomgeving, is de ventilatie. Veel huizen zijn tegenwoordig zodanig geïsoleerd, dat er geen constante toe- en afvoer van lucht meer plaatsvindt. Ventilatie zorgt echter voor een constante verversing van de lucht. Vooral in vochtige ruimtes, zoals de badkamer en de keuken, is goede ventilatie belangrijk. Toch helpt het openzetten van ramen en/of deuren niet altijd bij het creëren van de ideale luchtvochtigheid. In de wintermaanden is goede ventilatie vaak niet voldoende om het vochtgehalte in huis te verhogen. Gelukkig zijn er effectieve methodes om de luchtvochtigheid in huis te verhogen.

Natuurlijke ventilatie is vaak niet voldoende om goed geïsoleerde woningen te voorzien van verse lucht. Mechanische ventilatie kan in dit geval een uitkomst bieden.

Er zijn verschillende systemen, die ervoor kunnen zorgen dat de luchtvochtigheid in huis verlaagd wordt. Deze ventilatiesystemen worden aangeduid met de letters A t/m D.

Via openingen of roosters in ramen, deuren of het dak, vindt de natuurlijke aan- en afvoer van lucht plaats. Er is dus geen mechanisch systeem nodig voor het verversen van de lucht. Dit is dan ook het goedkoopste ventilatiesysteem.

Dit ventilatiesysteem zorgt voor een mechanische toevoeging van verse lucht door middel van een ventilatoren. De vervuilde lucht wordt op een natuurlijke manier afgevoerd.

Systeem C zorgt ervoor dat de vervuilde lucht mechanisch wordt afgevoerd. De aanvoer van verse lucht vindt op de natuurlijke manier plaats. Verse lucht komt via roosters de woning binnen. De vervuilde lucht wordt motorisch afgevoerd, via roosters in veelal vochtige ruimtes.

Balansventilatie zorgt voor een evenwicht tussen de mechanische aan- en afvoer van lucht. Verse lucht wordt via ventielen de woning ingezogen. De afvoer van gebruikte lucht vindt plaats via afzuigventielen. Omdat de verversing van lucht via aparte luchtstroom kanalen verloopt, wordt balansventilatie voornamelijk toegepast in nieuwbouw.

Ook bij een lage luchtvochtigheid in huis is goede ventilatie belangrijk. Het helpt misschien niet direct om de droge lucht te bestrijden; de toevoeging van verse lucht is voor je gezondheid wel degelijk van belang. Verse lucht bevat namelijk meer zuurstof dan de droge lucht in huis.Naast goede ventilatie zijn er verschillende manieren waarop je de lucht in huis kunt bevochtigen:

Er zijn ook apparaten waarmee de ideale luchtvochtigheid in huis kan worden gecreëerd. Luchtbevochtigers of - ontvochtigers, helpen bij het reguleren van een gezonde lucht in huis.

Om de luchtvochtigheid in huis te verhogen of verlagen, kan gebruik worden gemaakt van een luchtbevochtiger of -ontvochtiger.

Logischerwijs zorgt een luchtbevochtiger voor het verhogen van het vochtgehalte in huis. Het is een apparaat dat een waterreservoir bevat, waardoor de relatieve luchtvochtigheid verhoogd wordt. Het water in het reservoir wordt omgezet in waterdamp. Dit kan op verschillende manieren gebeuren.

Een luchtontvochtiger is een apparaat dat vocht aantrekt met een filter. De lucht wordt afgekoeld in het apparaat en het vuil blijft achter in de filter. De gecondenseerde waterdamp wordt door een bak opgevangen, terwijl de afgekoelde lucht door het apparaat weer aan de ruimte wordt afgegeven.